Cách làm bánh trôi bánh chay truyền thống ngũ sắc bằng bột khô ngon

1. Nguồn gốc và ý nghĩa của bánh trôi, bánh chay ở Việt Nam

Trước khi học cách làm bánh trôi bánh chay, chúng ta hãy cùng tìm hiểu sơ qua về loại bánh này nhé. Bánh trôi, bánh chay là một loại bánh truyền thống của Việt Nam ta vào dịp Tết Hàn thực, mùng 3 tháng 3 âm lịch. Đây là một trong những ngày lễ phổ biến ở miền Bắc nước ta. Theo tiếng Hán, “Hàn” có nghĩa là lạnh và “thực” nghĩa là ăn. Có thể hiểu, Tết Hàn thực là ngày Tết ăn đồ lạnh. Bánh trôi, bánh chay là loại bánh mà ông bà ta làm ra để thắp hương dâng lên tổ tiên vào ngày này.

Bánh trôi thường có nhân là viên đường mật hình vuông được gói bằng lớp bột màu trắng bên ngoài. Bánh chay có nhân đậu xanh màu vàng, vỏ bánh màu trắng. Hiện nay với những biến tấu đa dạng, nhiều chị em nội trợ đã biến hóa cho màu sắc của bánh thêm rực rỡ và vô cùng bắt mắt. Sau đây hãy cùng tìm hiểu cách làm của hai loại bánh truyền thống này thôi nào.

2. Cách làm bánh trôi bánh chay ngon bằng bột khô ngũ sắc truyền thống

Bột làm bánh là nhân tố quan trọng quyết định bánh có thơm và ngon hay không. Bột này có thể tự làm tại nhà hoặc cũng có thể mua ngoài tiệm để tiêt kiệm thời gian. Tùy vào sở thích bạn hãy chọn phương pháp nhào bột cho phù hợp. Có 2 phương pháp để chuẩn bị bột làm bánh đó là làm bánh từ bột khô hoặc làm bánh từ bột ướt.

2.1. Cách nhào bột khô làm bánh trôi, bánh chay

2.1.1. Nguyên liệu cần chuẩn bị

• Bột gạo nếp
• Bột gạo tẻ
• Nước ấm

2.1.2. Cách làm bánh trôi bánh chay truyền thống bằng bột khô

• Cho bột gạo nếp, bột gạo tẻ vào một cái âu theo tỉ lệ 9:1 và trộn đều lên. Thù vào số lượng bánh muốn làm mà bạn cân đo khối lượng bột cho phù hợp.
• Tiếp theo bạn đổ từ từ nước ấm vào âu bột và trộn đều tay để các nguyên liệu hòa quyện vào với nhau. Lưu ý khi đổ nước nên đổ từ từ, từng ít một, nước vừa đủ để tránh làm bột bị nhão.
• Nhào bột lại thành một khối rồi lấy màng thực phẩm che kín âu lại để cho bột nghỉ khoảng 2 tiếng.

2.2. Cách làm bột ướt cho bánh trôi, bánh chay

So với bột khô, bột ướt sẽ làm ra món bánh ngon hơn hẳn. Tuy hiên công đoạn làm bột ướt sẽ mất nhiều thời gian hơn khi làm bột khô. Bạn cũng có thể mua sẵn bột ướt ở ngoài tiệm nhé.

2.2.1. Nguyên liệu cần chuẩn bị

• Gạo nếp
• Gạo tẻ
• Nước

2.2.2. Cách làm bánh trôi bánh chay từ bột ướt

• Trộn gạo nếp và gạo tẻ theo tỉ lệ 9:1 hoặc 8:2 (khối lượng gạo tùy thuộc vào số lượng bánh bạn muốn làm). Ngâm hỗn hợp 2 loại gạo  trong nước khoảng 12 đến 15 tiếng.
• Sau thời gian trên, lấy thử hạt gạo ra ngoài và dùng tay miết thử. Gạo tan thành bột phấn là đã đạt tiêu chuẩn. Bạn vớt gạo ra và giữ lại nước ngâm gạo. Cho gạo vào máy sinh tố và đổ phần nước ngâm gạo vào sao cho nước ngập 4/5 lượng gạo. Bật máy lên xay gạo cho đến khi tạo thành bột và hòa tan và nước và đặc như sữa thì kết thúc.
• Chuẩn bị một chiếc khăn sạch lót lên một cái tô lớn rồi đổ bột trong máy ra miếng khăn. Sau đó bạn cột túm các góc lại rồi treo lên trên cao. Nên treo ở những nơi khô thoáng cho bột khô lại và róc hết nước. Thời gian treo lí tưởng là trong khoảng 1 đêm. Trong quá trình treo túi bột lên, bạn nhớ để một chiếc bát bên dưới để hứng nước men dão chua (nước dão của bột). Nước này còn được sử dụng ở những bước sau.

• Khi túi bột đã khô và chắc, bột sẽ có mùi lên men tự nhiên. Bạn chia cục bột ra thành những viên nhỏ vụn và cho vài thìa nước men dão chua đã hứng vào để tạo độ ẩm cho bột.
• Dùng tay nhào bột nhẹ nhàng trong khoảng 15 phút cho đến khi tạo thành khối bột dẻo là xong.

• Làm bột là công đoạn lâu và mất nhiều thời gian nhất nên bạn hãy chọn phương pháp phù hợp nhất cho mình để có những mẻ bánh ngon nhé.

3. Cách làm bánh trôi nước truyền thống đơn giản tại nhà

3.1. Nguyên liệu cần chuẩn bị làm bánh trôi

• Bột làm bánh trôi (đã nhào mịn ở trên)
• Nước lọc
• Đường phên (cắt thành từng viên hình vuông nhỏ)
• Vừng rang sẵn

3.2. Cách làm bánh trôi nước, bánh chay truyền thống

3.2.1. Thêm nhân và tạo hình cho bánh

• Chia bột thành những phần nhỏ bằng nhau có thích thước khoảng 1 đốt ngón tay cái.
• Dùng tay ve bột thành những viên hình tròn rồi dùng tay ấn dẹt xuống.
• Cho đường phên vào giữa vỏ bánh và gói vỏ bên ngoài lại.
• Khéo léo nặn sao cho viên đường nằm gọn trong vỏ bánh và không bị lộ ra ngoài.
• Cuối cùng bạn xoa tròn viên bột trong lòng bàn tay để bánh tròn đều hơn.

3.2.2. Cách luộc bánh trôi nước

• Bắc một nồi nước lên bếp đun đến khi nước sôi thì thả bánh đã nặn vào nồi.
• Luộc bánh cho đến khi thấy bánh đã nổi trên mặt nước là được.
• Sau khi bánh nổi lên trên bề mặt, bạn vớt ra và nhanh chóng cho ngay vào tô nước lạnh đã chuẩn bị sẵn bên cạnh.
• Ngâm bánh trong khoảng 30 giây – 1 phút thì vớt ra đĩa.
• Dùng đầu ngón tay sạch chấm vào vừng rang rồi sau đó chấm lên bề mặt bánh để trang trí.

• Vậy là bạn đã hoàn thành món bánh trôi truyền thống cực ngon nhưng lại dễ làm ngay tại nhà rồi.

4. Cách làm bánh chay nhân đậu xanh thêm sữa dừa đặc sắc

4.1. Nguyên liệu cần chuẩn bị làm bánh chay

• Bột làm bánh chay (sử dụng giống với bột làm bánh trôi ở trên)
• Đậu xanh đãi vỏ
• Dừa tươi bào sợi
• Sữa đặc
• Vừng rang
• Đường phèn hoặc đường cát
• Nước lọc
• Bột sắn

4.2. Cách làm bánh chay nhân đậu xanh sữa dừa đặc biệt

4.2.1. Làm nhân bánh chay

Bánh chay khác với bánh trôi ở điểm là có nhân đậu xanh. Bên cạnh đó bạn cũng có thể thêm sữa và dừa để làm nên món bánh chay nhân đậu xanh sữa dừa cũng rất ngon miệng.

• Đậu xanh đem ngâm trong nước ấm khoảng 2 tiếng cho mềm rồi hấp lên. Nếu không có nồi hấp, bạn cũng có thể dùng nồi cơm điện hoặc hấp cách thủy bằng nồi thường.
• Khi đậu xạnh đã chín, bạn chừa lại một ít để trang trí ở bước cuối. Phần còn lại ra mang cho vào máy xay sinh tố xay cho nhuyễn ra. Nếu không muốn dùng máy xay. bạn cũng có thể cho đậu xanh vào chảo chống dính, thêm một ít nước vào. Vừa đun vừa dùng thìa gỗ tán nhuyễn đậu xanh ra.
• Sau khi đậu đã nhuyễn, mịn bạn cho thêm vào một thìa sữa đặc để sên cùng. Nêm xem vị ngọt đã vừa chưa và thêm sữa tùy thích.
• Cho dừa bào sợi vào hỗn hợp đậu xanh và sữa rồi trộn đều lên. Lưu ý cho vừa đủ để nhân vẫn giữ được độ ẩm tối thiểu, không bị khô.

4.2.2. Cách làm nhân đậu xanh bánh trôi bánh chay

• Chia khối bột thành những phần nhỏ bằng nhau, có kích thước to hơn bánh trôi.
• Phần nhân bạn cũng chia nhỏ ra thành nhiều phần và nặn tròn. Kích thước của viên nhân này sẽ bằng với thích thước của bánh trôi.
• Nặn tròn và ấn dẹt viên bột xuống. Sau đó bạn cho nhân đậu xanh đã nặn vào rồi gói bột lại.
• Nặn bánh trong lòng bàn tay sao cho phần nhân đậu xanh nằm bên trong và không bị lộ ra.
• Hơi ấn nhẹ vào giữa thân bánh để bánh có hình tròn hơi dẹt.

4.2.3. Luộc bánh chay

Cách luộc bánh chay cũng được thực hiện như khi làm bánh trôi.

• Cho số bánh đã nặn vào nồi nước đang sôi và luộc cho đến khi bánh nổi trên mặt nước.
• Vớt bánh ra và cho vào tô nước lạnh rồi lại vớt ra bên ngoài cho ráo nước.
• Cho bánh vào bát ăn, khoảng 3 viên một bát. Dùng ngón tay sạch hoặc thìa nhỏ ấn dẹt phần giữa của bánh thêm một lần nữa và chuyển sang bước làm nước chan bánh.

4.2.4. Làm nước ăn cùng bánh chay

• Cho một thìa bột sắn đầy hòa tan với một bát tô nước.
• Đổ tô nước này vào nồi và bắc lên bếp khuấy đều.
• Cho đường vào nồi (nên dùng đường phèn để nước có vị ngọt thanh, không quá gắt).
• Khi nước bột sắn sôi và chuyển màu trong, nước bắt đầu sệt lại thì chuyển qua lửa nhỏ.
• Để thêm vài phút rồi tắt bếp. Sau đó bạn chan phần nước này lên các bát bánh chay đã xếp sẵn ở bước 3.
• Cuối cùng, để trang trí cho bánh, bạn rắc đậu xanh đã chừa ở lúc đầu lên. Tiếp đến rắc vừng rang vào bát và thả chút dừa nạo lên trên cùng.

• Vậy là bạn đã hoàn thành món bánh chay thơm ngon, đẹp mắt ngay tại nhà rồi. Bánh chay cũng có thể tạo nhiều màu như bánh trôi để mâm cỗ thêm phần bắt mắt và sinh động hơn.

5. Cách làm bánh trôi bánh chay nhiều màu ngũ sắc

Hiện nay bên cạnh những chiếc bánh trôi trắng truyền thống, các bà nội trợ cũng đã sáng tạo thêm màu sắc cho bánh. Bằng những nguyên liệu thiên nhiên như cà rốt, củ dền, lá dứa…bạn đã pha chế ra các loại nước cốt để trộn chung ở giai đoạn nhào bột trông rất bắt mắt.

5.1. Nguyên liệu

• Màu nhuộm bánh: 120 ml nước cốt lá nếp (lá dứa); 60 ml nước trà hoa đậu biếc; 60 ml nước trà hoa bụp giấm khô; 120 ml nước cốt chanh dây đã bỏ hột
• 500 gram bột gạo nếp
• 425 gram nước ấm
• Các viên đường mật hình hạt lựu
• Mè trắng rang

5.2. Cách làm bánh trôi bánh chay ngũ sắc nhiều màu

5.2.1. Cách trộn bột gạo nếp làm bánh trôi bánh chay ngũ sắc nhân đường mật

• Từ từ chế nước ấm vào tô bột, trọn đều lên. Sau đó, dùng tay trực tiếp nhào khối bột cho hoàn toàn dẻo mịn.
• Chia bột thành 5 phần bằng nhau, 1 phần để nguyên làm bánh màu trắng. 4 phần còn lại đem trộn bột màu nhuộm bánh ở các chén riêng. Nhào 5 khối bánh cho dẻo mịn.

• Ngắt mỗi phần bột thành các khối nhỏ, vo tròn, nhấn dẹt. Cho 1 viên đường mật vào giữa miếng bột, miết kín lại và se tròn, xếp qua dĩa. Thực hiện đến khi hết 5 màu bột là được.

5.2.2. Luộc bánh trôi bánh chay ngũ sắc

• Bắc nồi nước lớn lên bếp, đun sôi.
• Thả các viên bánh trôi ngũ sắc đã nặn tạo hình vào nồi, luộc ít nhất 15 phút cho đến khi chín và nổi lên bề mặt nước thì vớt ra.

• Đợi bánh ráo và nguội thì xếp lên dĩa. Rắc mè trắng lên trên bánh và thưởng thức ngay cho dẻo mịn nhé.

Cách làm bánh trôi bánh chay bằng bột khô không quá khó như bạn nghĩ, đúng không nào! Đây là món ăn truyền thống không thể nào quên của mỗi người dân Việt Nam ta. Hãy học ngay cách làm bánh này để nhớ về nguồn gốc xa xưa và để duy trì nét đẹp văn hóa cho đời sau bạn nhé. Chúc bạn sẽ thành công với món bánh đậm đà hương vị quê hương này!

Hồng Ngọc tổng hợp