1. Ý nghĩa ngày Rằm tháng Giêng
Mâm cúng Rằm tháng Giêng gồm những gì hay vì sao phải cúng Rằm tháng Giêng là điều khiến nhiều người luôn thắc mắc. Rằm tháng Giêng tức 15/1 Âm lịch, còn được biết đến là ngày trăng tròn đầu tiên trong năm mới. Người xưa thường gọi là Tết Nguyên Tiêu hay Tết Thượng Nguyên. Đây được xem là lễ tiết đặc biệt quan trọng nên người Việt thường làm lễ cúng tại gia hoặc lễ chùa cầu bình an.
Cúng lễ Rằm tháng Giêng đã giữ một vai trò quan trọng trong đời sống tâm linh người Việt. Ngày nay, mặc dù cuộc sống đã hiện đại hơn, nhưng nhiều gia đình vẫn tiến hành làm lễ cúng gia tiên. Đây được xem là nghi lễ báo cáo kết thúc tháng Tết. Đồng thời cũng là lúc mọi người chính thức bắt tay vào cuộc sống lao động của năm mới.
Với nhiều gia đình theo đạo Phật, thờ Phật tại nhà hoặc Phật tử thì vào ngày này họ còn làm nghi lễ cúng Phật để cầu bình an. Nghi lễ này có thể tiến hành tại nhà hoặc ra chùa dâng hương thì càng tốt.
2. Thời gian thích hợp để tiến hành lễ cúng Rằm tháng Giêng
Thời gian tốt nhất để tiến hành lễ cúng Rằm tháng Giêng là vào giò Ngọ, tức là khoảng thời gian từ 11 đến 13 giờ. Vì người xưa tương truyền rằng, đây là thời khắc Thần Phật giáng thế, nếu tiến hành lễ cúng thành tâm sẽ được các vị Chư Phật chứng kiến.
Trường hợp không sắp xếp được thời gian để cúng vào khoảng thời gian trên, bạn có thể tiến hàng cúng trước vào sáng 14/1 Âm lịch đến 19 giờ ngày 15/1 Âm lịch. Giờ đẹp để tiến hành lễ cúng vào hai ngày này bao gồm:
- Ngày chính Rằm 15/1: giờ Thìn (7h – 9h), giờ Ngọ (11h – 13h), giờ Mùi (13h – 15h).
- Ngày 14 tháng Giêng: giờ Thìn (7h – 9h), giờ Tị (9h – 11h), giờ Thân ( 15h – 17h), giờ Dậu (17h – 19h).
3. Mâm cơm cúng Rằm tháng Giêng gồm những gì?
Mặc dù Rằm tháng Giêng là một nghi lễ quan trọng trong đời sống tâm linh của người Việt, thế nhưng mâm cổ cúng lại không cần quá cầu kỳ. Điều quan trọng nhất là bạn có lòng thành và hướng tới những điều tốt đẹp trong cuộc sống. Ngoài ra, với những gia đình thờ Phật nhưng không có điều kiện hoặc thời gian đi chùa, bạn có thể chuẩn bị thêm một mâm cỗ chay tại nhà để cúng.
3.1. Mâm cúng mặn gia tiên ngày Rằm tháng Giêng gồm những gì?
3.1.2. Lễ vật trên mâm cúng mặn
Nhiều gia đình không theo đạo Phật, mâm cỗ cúng gia tiên thường là mâm cỗ mặn. Những món có trong mâm cúng cũng tương tự như mâm cơm cúng Giao thừa hoặc mâm cơm cúng ông Công ông Táo ngày Tết. Chúng gồm 4 bát và 6 đĩa. Với những gia đình khá giả, bạn có thể dùng nhiều hơn nhưng vẫn đảm bảo số chẵn. 4 bát gồm: 1 bát ninh măng, 1 bát bóng, 1 bát miến và 1 bát mọc. 6 đĩa gồm: thịt gà hoặc thịt lợn luộc mềm, giò hoặc chả, nem thính hoặc rau xào, dưa cải muối, đĩa xôi và bánh chưng, kèm theo chén nước chấm.
Bên cạnh đó, mâm cúng đầy đủ không thể thiếu bát cơm tẻ. Chúng đại diện cho sự sinh sôi nảy nở và nền văn minh lúa nước của dân tộc. Ngoài ra, người ta còn quan niệm, mâm cỗ cúng ngày Rằm tháng Giêng phải có đầy đủ các vị. Đó là chút mặn mà từ nước chấm, cay the từ ớt, vị chua của dưa hành chua ngọt của xôi bánh. Bên cạnh mâm cơm, để lễ cúng đầy đủ, người ta còn chuẩn bị thêm hương đèn, hoa quả, trầu cau, rượu thuốc và vàng mã.
3.1.2. Ý nghĩa của những món ăn trong mâm cúng mặn gia tiên
Những món ăn ngon có mặt trong lễ cúng đều mang ý nghĩa hết sức đặc biệt. Bởi vì chúng thể hiện phần nào những ước muốn riêng của mỗi người. Chẳng hạn như mâm cỗ không thể thiếu bánh chưng. Đây là món ăn ngày Tết truyền thống miền Bắc gắn liền với truyền thuyết “Bánh chưng bánh giày”. Bánh như là biểu tượng của lòng hiếu thảo, của sự tôn trọng công sức người lao động và là lời chúc năm mới thật đủ đầy, sung túc.
Hay xôi gấc cúng tổ tiên đầu năm. Người ta quan niệm màu đỏ của xôi tượng trưng cho hỉ khí, tức là những điều may mắn tốt đẹp. Ngoài ra, những món ăn trong mâm cúng còn thể hiện cho ngũ hành. Ví như thịt lợn đã luộc chín thuộc về âm, dưa hành rau củ thuộc về dương, chén nước chấm đặt giữ bạn tròn tượng trưng cho vũ trụ, kết nối cổ kim.
3.2. Mâm cúng chay tại gia ngày Rằm tháng Giêng gồm những gì?
3.2.1. Lễ vật cúng chay tại gia
Những gia đình theo đạo Phật hoặc thờ cúng Phật thường quan niệm tránh sát sanh vào những ngày Rằm và mồng 1, đặc biệt là Rằm tháng Giêng. Người ta tin rằng, ăn chay mùng 1 Tết là và cúng chay sẽ giảm được tội nghiệt, cầu may mắn và giải hạn cho cả năm. Lễ vật dâng cúng thường là hoa quả, chè trôi nước và các món xào.
Mâm cỗ chay không cần quá cầu kỳ, chỉ cần bạn đủ thành tâm và hướng tới những điều tốt đẹp trong cuộc sống là đủ. Tùy thuộc vào điều kiện gia cảnh mà số lượng các món ăn chay có thể từ 10, 15 đến 25 món. Và chúng hầu hết đều là những món rau có màu sắc bắt mắt.
3.2.2. Ý nghĩa của những món cúng trên mâm cỗ chay
Màu sắc của những món ăn trên mâm cỗ chay thường đại diện cho ngũ hành. Màu đỏ tượng trưng cho hành hỏa, xanh cho hành mộc, đen cho hành thổ, trắng cho hành thủy và vàng cho hành kim. Thêm vào đó, nhiều gia đình còn chuẩn bị món chè trôi nước vào mâm cúng với mong muốn mọi việc trong năm mới đều trôi chảy, hanh thông và hành phúc tròn đầy. Ngoài ra, cúng chay còn là một cách để người ta tìm đến sự cân bằng, thanh thản trong tâm hồn.
3.3. Mâm cúng Rằm tháng Giêng tại chùa gồm những gì?
Rằm tháng Giêng là một trong những nghi lễ quan trọng của Phật giáo. Đây là thời điểm mà hầu như chùa nào cũng tổ chức lễ cúng để trước là thể hiện sự tôn kinh với chư Phật, sau là cầu cho quốc thái dân an. Chính vì vậy, mà dù có theo đạo Phật hay không, bạn đều có thể lên chùa làm lễ.
Lễ vật chuẩn bị không quá nhiều hay phức tạp. Chỉ cần ít hoa quả, bánh kẹo, hương đèn và nước sạch là đủ. Cái cốt yếu chính là sự thành tâm và lòng hướng thiện của bạn. Ngoài việc tham dự lễ chính, bạn còn có thể làm công quả cho chùa, tham gia những việc thiện nguyện và tham khảo kinh Phật để tĩnh tâm và tích công đức. Bên cạnh đó, một số chùa còn làm lễ dâng sao giải hạn. Đây là nghi lễ mang tính chất tâm linh với ước muốn xua điều rủi, đón vận may.
4. Những bài văn khấn cúng Rằm tháng Giêng Canh Tý 2020
4.1. Bài văn khấn Rằm tháng Giêng tại nhà
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
- Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
- Con kính lạy Hoàng thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
- Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành Hoàng, ngài Bản xứ Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân cùng chư vị Tôn thần.
- Con kính lạy Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tý, Thúc Bá Đệ Huynh, Cô Di, Tỷ Muội họ nồi họ ngoại.
Tín chủ (chúng) con là: ……….
Ngụ tại:…
Hôm nay là ngày Rằm tháng Giêng năm… gặp tiết Nguyên tiêu, tín chủ con lòng thành, sửa sang hương đăng, sắm sanh lễ vật, dâng lên trước án.
Chúng con kính mời ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân, Ngũ phương, Long Mạch, Tài Thần. Cúi xin các ngài linh thiêng nghe thấu lời mời, giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật.
Chúng con kính mời các các cụ Tổ Khảo, Tổ Tỷ, chư vị Hương linh gia tiên nội ngoại họ………………. nghe lời khẩn cầu, kính mời của con cháu, giáng về chứng giám tâm thành, thụ hưởng lễ vật.
Tín chủ con lại kính mời Ông bà Tiền chủ, Hậu chủ tại về hưởng lễ vật, chứng giám lòng thành phù hộ độ trì cho gia chung chúng con được vạn sự tôn lành. Bốn mùa không hạn ách, tám tiết hưởng an bình.
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
4.2. Văn khấn Rằm tháng Giêng thần Tài, Thổ Công
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Con lạy chín phương Trời, mười Phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
Con kính lạy ngài Đông Thần Quân
Con kính lạy ngài Bản gia thổ địa Long Mạch
Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Phúc đức Tôn thần
Con kính lạy ngài tiền hậu địa chủ tài thần
Con kính lạy các Tôn thần cai quản trong khu vực này.
Tín chủ (chúng) con là: ……………………………
Ngụ tại: ………………………………
Hôm nay là ngày … tháng … năm … tín chủ con thành tâm sửa biện hương hoa lễ vật, kim ngân trà quả đốt nén hương thơm dâng lên trước án. Chúng con thành tâm kính mời: Ngài Kim Niên đương cai Thái Tuế chí đức Tôn thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng Chư vị Đại Vương, ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân, ngài Bản gia Thổ Địa. Long Mạch Tôn thần, các ngài Ngũ Phương, Ngũ Thổ, Phúc đức chính thần, các vị Tôn thần cai quản trong khu vực này.
Cúi xin các Ngài nghe thấu lời mời, giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, phù trì tín chủ chúng con toàn gia an lạc công việc hanh thông. Người người được bình an, lộc tài tăng tiến, tâm đạo mở mang, sở cầu tất ứng, sở nguyện tòng tâm. Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
4.3. Văn khấn Rằm tháng Giêng cúng Phật cúng Thần linh
4.3.1. Bài ca tụng công đức của Đức Phật
Dốc lòng kính lễ Phật Pháp Tăng thường ở khắp mười phương. (3 lần, mỗi lần lạy 1 lạy, cầm 3 nén hương quỳ đọc tiếp).
Nguyện mây hương lành này,
Biến khắp mười phương giới,
Trong có vô biên Phật,
Vô lượng hương trang nghiêm,
Viên mãn đạo Bồ Tát,
Thành tựu hương Như Lai. (1 lạy và cắm hương vào bát hương)
Dâng hương cúng dàng rồi, dốc lòng kính lễ Phật Pháp Tăng thường ở khắp mười phương. (1 lạy)
(Thành kính chắp tay thành búp sen đọc bài ca tụng công đức của Đức Phật)
Phật thân rực rỡ tựa kim san
Thanh tịnh không gì thể sánh ngang
Vô Thượng Chí Tôn công đức mãn
Cúi đầu con lạy Phật Sơn Vương.
Phật đức bao la như đại dương
Bảo châu tàng chứa đủ bên trong
Trí tuệ vô biên vô lượng đức
Đại định uy linh giác vẹn toàn.
Phật tại Chân Như pháp giới tàng
Không sắc không hình chẳng bụi mang
Chúng sinh bái vọng muôn hình
Phật Bỗng thấy tại nàn tận hóa tan.
4.3.2. Chí tâm sám hối
Án phạ nhật ra hồng. (3 lần)
Chí tâm đỉnh lễ Nam mô Tận hư không biến pháp giới quá hiện vị lại thập phương chư Phật, tôn Pháp, Hiền Thánh Tăng thường trụ Tam Bảo. (1 lạy).
Chí tâm đỉnh lễ Nam mô Sa Bà Giáo Chủ Bản Sư Thích Ca Mâu Ni Phật, Đương Lại Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật, Đại Trí Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát, Đại Hạnh Phổ Hiền Bồ Tát, Hộ Pháp Chư Tôn Bồ Tát, Linh Sơn Hội Thượng Phật Bồ Tát (1 lạy).
Chí tâm đỉnh lễ Nam mô Tây phương Cực Lạc thế giới Đại từ Đại bị A Di Đà Phật, Đại bi Quán Thế m Bồ Tát, Đại Thế Chí Bồ Tát, Đại Nguyện Địa Tạng Vương Bồ Tát, Thanh Tịnh Đại Hải Chúng Bồ Tát. (1 lạy)
Con nay đều vì bốn ân, ba cõi pháp giới chúng sinh, nguyện xin ba chướng tiêu trừ, dốc lòng sám hối. (1 lạy)
(Quỳ đọc) Chí tâm sám hối:
Xưa kia gây nên bao ác nghiệp
Đều vì ba độc: tham, sân, si
Bởi thân, miệng, ý phát sinh ra
Hết thảy con nay xin sám hối.
Như vậy tất thảy bao nghiệp chướng
Ắt hẳn tiêu diệt không tàn dư
Niệm niệm âm vang tận pháp giới
Độ khắp chúng sinh nhập Bất Thoái. (1 lạy)
Sám hối phát nguyện rồi, chúng con kính lễ Đức Phật Thích Ca, Phật A Di Đà và chư Phật ở khắp mười phương. (1 lạy)
5. Nên cúng Rằm tháng Giêng ở chùa hay ở nhà?
Tùy vào điều kiện kinh tế cũng như hoàn cảnh gia đình mà bạn có thể thực hiện lễ cũng Rằm tháng Giêng ở chùa hoặc ở nhà. Đây hoàn toàn phụ thuộc vào sự cân nhắc của gia chủ. Nếu lựa chọn thực hiện lễ cúng ở chùa, bên cạnh việc dâng lên những lễ vật thì gia chủ cũng cần có mặt. Không thể phó mặc mọi chuyện cho sư thầy. Vì Phật ngự trên cao chỉ cần lòng thành kính chứ không phải là mâm cao cỗ đầy.
Còn trường hợp muốn làm lễ cúng Rằm tháng Giêng tại nhà, bạn cần là hai mâm cỗ cúng. Một cỗ mặn để cúng gia tiên và một cỗ chay để cúng Phật. Trong mâm cỗ chay, bạn không cần quá cầu kỳ, chỉ cần ít trái cây, bánh ngọt, hoa tươi, hương nến là đủ.
Như vậy có thể thấy cúng Rằm tháng Giêng ở nhà hay ở chùa đều được. Quan trọng không phải bạn dâng lên bao nhiêu lễ vật mà là lòng thành kính của bạn có bao nhiêu. Do đó, đừng quá đặt nặng vấn đề hình thức, thay vào đó là tâm hướng đến chữ thiện.
6. Những điều kiêng kỵ vào ngày Rằm tháng Giêng theo quan niệm dân gian
Theo quan niệm dân gian, vào ngày Rằm và mồng 1, đặc biệt là Rằm tháng Giêng, gia chủ cần kiêng cử một số thứ để xua đuổi điềm xấu và đón điềm lành.
- Vào ngày Rằm, không nên đến những nơi có âm khí nặng như nghĩa trang, nhà xác, nơi hoang vu,… để bảo đảm sức khỏe, nhất là những người có sức khỏe kém.
- Tránh làm vỡ đồ đạc trong nhà vì điều này đồng nghĩa với việc tài lộc bị hao tổn.
- Giữ gìn lời ăn tiếng nói. Tránh bôi nhọ, xúc phạm người khác. Phải luôn giữ thái độ ôn hòa xử lý mọi chuyện để hạn chế gặp chuyện thị phi.
- Kiêng mặc quần áo đen trắng vì hai màu này thường liên quan đến người đã khuất. Ngoài ra quần áo rách cũng không được mặc. Người xưa quan niệm mặc đồ rách sẽ khiến vận đen đeo bám cả năm.
Trên đây là những quan niệm dân gian được truyền miệng từ nhiều đời, chúng chỉ mang tính chất tham khảo nên bạn không cần quá lệ thuộc. Vì những việc được mất trong cuộc đời đa phần đều ảnh hưởng từ quyết định của bạn, do đó hãy thật tỉnh táo và sáng suốt trong mọi vấn đề.
Rằm tháng Giêng là một trong những ngày lễ quan trọng trong năm mới, do đó việc tiến hành các nghi lễ cúng bái cần đầy đủ và chu đáo. Mâm cúng Rằm tháng Giêng gồm những gì đã được trangnauan.com chia sẻ tương đối chi tiết trên bài viết. Trước khi tiến hành lễ cúng hãy tìm hiểu thật kĩ để không có sai sót gì. Điều quan trọng hàng đầu mà bạn cần lưu ý chính là sự thành tâm và hướng đến những điều tốt đẹp trong cuộc sống.
Mỹ Lệ tổng hợp