1. Ăn mắm nêm lên men từ cá cơm có tốt không?
Mắm nêm còn có tên gọi là mắm cái, đây là một cách làm nước chấm được lên men từ cá, phổ biến nhất là cá cơm. Có 2 loại mắm nêm là mắm mên nguyên con và mắm nêm xay nhuyễn. Mắm nguyên con còn thường sử dụng những loại cá khác như cá sơn đỏ. Đối với mắm xay nhuyễn thì người ta thường dùng các loại cá như cá nục, cá trích, cá liệt…Công thức làm mắm nêm từ cá cơm rất đơn giản. Mời bạn tham khảo các bước thực hiện dưới đây để có trong tay bí kíp làm nước chấm thơm ngon độc đáo này.
2. Cách làm mắm nêm cá cơm nguyên con đơn giản tại nhà
2.1. Nguyên liệu
- 2 kí cá cơm tươi (Nên chọn những con có kích thước như nhau để cá lên men hoặc phần hủy đều)
- Muối tinh
- Đường trắng
- Thính gạo
- 1 cái vại lớn có nắp đậy (hoặc hũ thủy tinh/ hũ sành sạch)
- Một số dụng cụ khác: bọc nilon sạch, các que tre,…
2.2. Hướng dẫn cách làm mắm nêm cá cơm nguyên con
2.2.1. Sơ chế cá cơm
- Cá cơm sau khi mua về, bạn loại bỏ những phần rác trong rổ cá.
- Sau đó, xả trực tiếp cá dưới vòi nước sạch để rửa trôi đi hết chất bẩn. Thực hiện lặp đi lặp lại khoảng 4 lần để cá được sạch nhất có thể.
2.2.2. Cách phơi cá cơm ngoài nắng để làm mắm nêm
- Lấy 1/3 số cá ngâm vào nước muối bão hòa, dùng đũa khuấy nhẹ, tránh làm nát cá.
- Sau đó vớt cá ra để cho ráo nước, đem đi phơi nắng trong khoảng 4 – 5 tiếng cho cá khô hoàn toàn.
2.2.3. Cách muối cá cơm lên men làm mắm nêm nguyên con
- Chuẩn bị một cái thau lớn, cho số cá đã phơi héo ngâm chung với 2/3 lượng cá còn lại với 20% muối, 2% đường cát và 3% thính gạo.
- Trộn đều các nguyên liệu lại với nhau cho thấm.
- Khi cá cơm đã được trộn với muối cho thấm, bạn đem vại đựng mắm đi vệ sinh cho thật kĩ và để vại ở những nơi thoáng mát cho nhanh khô.
- Cho tất cả cá vào một cái lọ hoặc vại rồi đóng kín nắp và để ủ. Sau hai ngày rút nước trong lọ cá ra, dùng một vật dụng nặng ém nhẹ cho cá chìm xuống rồi đổ nước vừa rút lên bề mặt cá.
- Để khoảng 20 ngày là mắm đã chín và có thể dùng được. Để ăn được mắm ngon hơn, bạn nên đợi khoảng 2 – 3 tháng cho tất cả thấm vị vào nhau.
3. Công thức làm mắm nêm xay nhuyễn từ cá cơm
3.1. Nguyên liệu
- 2 kí cá cơm đã sơ chế, rửa sạch và để ráo (hoặc cá nục, cá liệt tùy thích)
- Muối tinh
- 1 cái vại lớn
3.2. Cách làm mắm nêm cá cơm xay nhuyễn
- Cá sau khi mua về, bạn loại bỏ những phần rác trong rổ cá. Sau đó xả trực tiếp cá dưới vòi nước sạch để rửa trôi đi hết chất bẩn. Thực hiện lặp đi lặp lại khoảng 4 lần để cá được sạch nhất có thể.
- Cá sau khi rửa sạch thì đem đi xay nhuyễn rồi ướp muối giống với tỉ lệ khi ướp mắm nguyên con (khoảng 20% muối trong tổng số cá).
- Cho cá đã xay vào một cái hũ đậy kín nắp.
- Mỗi ngày dùng đũa khuấy đều mắm trong hũ lên rồi đem phơi nắng. Lưu ý để mắm tự nhiên, không nên gài, nén lại.
- Sau 20 – 30 ngày mắm sẽ chín và có thể dùng được.
- Trước khi ăn mắm nêm bạn có thể cho vào mắm thêm gừng, ớt, tỏi, thơm băm nhuyễn. Các nguyên liệu này vừa giúp hương vị của mắm thêm gia tăng vừa giúp tiêu diệt các vi khuẩn trong mắm.
4. Cách bảo quản mắm nêm làm từ cá cơm để được lâu tại nhà
Nếu muốn để mắm nêm được lâu mà vẫn giữ được mùi thơm ngon, bạn có thể cho vào lọ cá muối thêm 1% benzoate natri. Đây là chất có khả năng chống nấm men, mốc và xạ khuẩn.
5. Mắm nêm cá cơm nên ăn cùng với món gì ngon nhất?
Bạn có thể ăn mắm nêm này cùng với bò lá lốt, cá nướng, cá chiên hoặc gỏi cuốn. Hoặc chỉ đơn giản là dùng rau sống cuốn thịt chấm với mắm cũng rất ngon.
5.1. Cách làm mắm nêm cá cơm chấm thịt luộc, gỏi cuốn
5.1.1. Nguyên liệu
- 200 gram thơm (khoảng 1/2 trái)
- 5 trái ớt
- 1 trái chanh
- 50 gram gừng (chọn củ không quá già cũng không quá non)
- 50 gram tỏi
- Gia vị: Bột ngọt, đường
- 1 chai mắm nêm
5.1.2. Sơ chế nguyên liệu pha mắm nêm
- Thơm: gọt vỏ, cắt mắt và rửa sạch, sau đó chẻ ra làm đôi, bỏ lõi đi và băm nhuyễn. Tiếp đến bạn chia thơm ra làm hai phần, một nửa để nguyên, nửa còn lại đem vắt lấy nước.
- Gừng: Dùng dao hoặc một cái muỗng cạo sạch vỏ rồi băm nhuyễn ra.
- Ớt: Bỏ cuống, băm nhuyễn
- Tỏi: Đập dập, băm nhuyễn chung với ớt
- Chanh: Vắt lấy nước cốt.
5.1.3. Cách pha mắm nêm làm từ cá cơm ngon ăn thịt luộc cuốn bánh tráng
- Sử dụng một cái tô, cho hết phần mắm nêm trong chai vào.
- Cho 9 muỗng canh đường vào tô mắm nêm, khuấy đều cho đường tan hết trong mắm nêm.
- Cho vào tô mắm nêm thêm 150ml nước đun sôi để nguội. Nước sôi giúp nước mắm bảo quản được lâu hơn.
- Tiếp theo bạn cho lần lượt vào tô mắm 3 muỗng canh nước thơm và phần thơm bằm nhuyễn để riêng lúc nãy, đến ớt, tỏi băm, gừng băm và cuối cùng là 1/2 muỗng canh bột ngọt.
- Cuối cùng bạn cho vào tô mắm 2 muỗng canh nước cốt chanh.
- Đánh đều các nguyên liệu với nhau để tạo thành hỗn hợp đồng nhất.
- Vậy là bạn đã hoàn thành xong cách làm mắm nêm chấm cùng thit luộc hay gỏi cuốn vô cùng đơn giản. Bạn cũng có thể ăn với tôm luộc, hoặc các món luộc khác cũng rất ngon.
5.2. Bánh ướt mắm nêm
Mắm nêm có thể dùng để ăn với nhiều món khác nhau, đặc biệt là các loại bánh làm từ bột. Một trong những loại bánh đó là bánh ướt mắm nêm. Cách dùng như sau:
- Bánh ướt khi mua về bạn gỡ từng lớp bánh ra và trải đều trên đĩa.
- Cho ít hành lá cắt nhuyễn vào một chảo dầu đảo sơ qua đến khi dầu sôi thì tắt bếp.
- Thoa lớp dầu hành này lên trên mặt bánh ướt. Cứ một lớp bánh bạn thoa một lớp dầu.
- Mắm nêm nguyên chất bạn pha thêm vào đó ít đường, chanh và tỏi băm, ớt băm vào là có thể ăn cùng bánh ướt được rồi.
5.3. Bánh hỏi lòng heo
Một món ăn ngon nữa khi kết hợp cùng mắm nêm sẽ tạo nên hương vị không thể chối từ đó là món bánh hỏi lòng heo. Bánh hỏi lòng heo chấm mắm nêm được xem là một trong những món ăn góp phần làm phong phú thêm cho nền ẩm thực Việt Nam. Các bước thực hiện món ăn này như sau:
- Bạn cũng chuẩn bị một ít hành lá cắt lát, sau đó, cho vào chảo dầu đảo đến khi dầu sôi thì tắt bếp.
- Trải bánh hỏi ra đĩa và quét dầu hành lên bánh cho thơm.
- Thịt và lòng đem thái lát và bày ra một cái đĩa riêng.
- Mắm nêm ăn với bánh hỏi bạn chỉ cần pha vào một ít nước ép trái thơm, đường, ớt, tỏi, chanh. Nêm nếm sao cho vừa ăn là được.
- Bánh hỏi chan mắm nêm vào ăn cùng với lòng heo, thêm ít khế chua, chuốt chát, các loại rau thơm sẽ trở nên hoàn hảo.
5.4. Cách làm mắm nêm cá cơm ăn bún kiểu miền Trung
Một trong những món ăn quan trọng không thể thiếu nữa của mắm nêm đó là món bún mắm nêm đặc sản miền Trung. Bún mắm nêm mang hương vị đặc trưng khi kết hợp giữa bún, thịt heo luộc ngon mềm, rau thơm và có khi là chả cá. Tuy là món ăn đơn giản nhưng vẫn đảm bảo dinh dưỡng cho cả ngày dài.
Cách làm mắm nêm cá cơm nguyên con hay xay nhuyễn nghe thì có vẻ đơn giản, nhưng bạn cần phải chú ý đến tỷ lệ muối và cá khi ủ lên men để có hương vị ngon đúng chuẩn. Nếu quá nhiều muối sẽ làm cho mắm mặn và ăn không ngon. Ngược lại nếu ít muối sẽ khiến cho mắm nhanh hỏng, không bảo quản được lâu. Thời gian ủ mắm chỉ là tương đối, do đó bạn nên quan sát thật kĩ khi muối mắm. Mắm có thể chín sớm hoặc muộn tùy thuộc vào điều kiện thời tiết và tùy thuộc vào cá. Chúc các bạn thành công khi làm món mắm mang đậm đà bản sắc ẩm thực quê hương mình nhé!
Trúc Nguyễn tổng hợp