1. Món bánh bột lọc – “đặc sản” của ẩm thực làng quê Việt
1.1. Tên gọi bánh bột lọc
Bánh bột lọc là một loại bánh “đặc sản” của làng quê Việt Nam, được làm từ tinh bột sắn (miền Nam gọi là bột mỳ), được luộc lên hoặc dùng nước sôi nhồi kỹ và làm bánh. Nhân bánh thường làm bằng tôm trộn với thịt heo và gia vị (có thể cho thêm mộc nhĩ, trứng…). Sau khi vắt thành bánh, bánh được gói trong lá chuối (bánh bột lọc lá) hoặc có thể không gói (bánh bột lọc trần) và đem hấp cách thủy hay luộc chín, rồi xả nhanh vào nước lạnh đều được. Món bánh bột lọc này thường ăn kèm với nước chấm chua ngọt. Đây là món bánh có xuất xứ từ Huế (Việt Nam), sau đó phổ biến ra các tỉnh miền Bắc Trung Bộ và cho đến nay thì nó đã “phủ sóng” trên khắp cả nước.
1.2. Cách làm bánh bột lọc nhân tôm thịt phổ biến nhất
Thành phần chính của nhân bánh bột lọc thường là tôm thịt. Tuy nhiên, mọi người vẫn có thể thay đổi để phù hợp với khẩu vị và sở thích của bản thân, gia đình như: bánh bột lọc nhân đậu xanh, nhân trứng, nhân mỡ hành, nhân khoai lang, nhân khoai môn… Bài viết này sẽ giới thiệu đến các bạn cách làm bánh bột lọc phổ biến, được ưa chuộng nhất là bánh bột lọc nhân tôm thịt.
1.2.1. Nguyên liệu làm bánh bột lọc nhân tôm thịt
– Vỏ bánh: 200g bột lọc, 200ml nước,1 muỗng canh dầu ăn, nửa muỗng cà phê muối.
– Nhân bánh: 100g thịt ba chỉ, 100g tôm đồng , 20g nấm tai mèo (mộc nhĩ) ngâm nước, nửa muỗng cà phê tiêu, 1 muỗng cà phê đường, nửa muỗng cà phê bột ngọt (mì chính), 1 muỗng cà phê hành tím.
1.2.2. Cách làm bánh bột lọc nhân tôm thịt
Bước 1: Làm vỏ bánh
- Cho tất cả nguyên liệu làm vỏ bánh bột lọc vào nồi, đặt lên bếp đun lửa vừa cho đến khi hỗn hợp sệt lại và chuyển thành màu trắng đục là nhắc xuống, lấy bột ra nhồi đến khi quánh lại thành khối dẻo.
- Ngoài ra, bạn cũng có thể nhồi bột bằng cách cho bột vào 1 cái thau lớn, từ từ cho nước sôi vào, nhồi liên tục cho đến khi bột đặc lại thành khối.
Bước 2: Làm nhân
- Thịt và tôm sau khi sơ chế thì cắt nhỏ cùng với nấm mèo (mộc nhĩ) rồi ướp với muối, bột ngọt, tiêu, đường, hành tím trong khoảng 10 phút cho thấm gia vị.
- Xào nhân trên bếp đến khi vừa chín.
Bước 3: Tạo hình bánh
Chia khối bột thành những phần nhỏ, vo tròn, cán dẹt rồi cho nhân tôm thịt vào giữa, gấp 2 bên mép của miếng bột lại để tạo thành hình bán nguyệt.
Bước 4: Luộc bánh
- Đun một nồi nước chờ thật sôi mới cho bánh bột lọc vào luộc.
- Khi bánh nổi lên mặt nước và chuyển màu từ đục sang trong tức là bánh đã chín. Vớt ra, xả qua với nước lạnh rồi để ráo.
Bước 5: Trộn dầu hành
- Làm nóng 1 ít dầu ăn trong chảo, cho hành lá thái nhỏ vào rồi đảo nhanh tay cho hành vừa chín mềm.
- Cho bánh bột lọc vào ngay chảo hành và dầu ăn đã chuẩn bị sẵn, xóc đều để bánh khỏi dính vào nhau là hoàn thành. Món bánh bột lọc này dùng kèm với nước mắm chua ngọt (nghiêng về vị mặn nhiều hơn).
1.3. Bánh bột lọc và một số loại bánh nổi tiếng trên thế giới
1.3.1. Các loại nhân bánh bột lọc phổ biến nhất
Bánh bột lọc mang hương vị chuẩn nhất là loại bánh làm từ nhân tôm thịt. Tuy nhiên, theo khẩu vị phong phú của người dân 3 miền, món bánh dân dã này dần có những biến thể để phù hợp hơn với yêu cầu của các thực khách khó tính nhất, bằng cách thay đổi các loại nhân khác nhau. Dưới đây là những loại bánh bột lọc ngon nhất với đa dạng các loại nhân:
- Bánh bột lọc nhân tôm thịt
- Bánh bột lọc nhân đậu xanh
- Bánh bột lọc nhân khoai lang
- Bánh bột lọc nhân chay (nhân đậu hủ, nấm đông cô, nấm mèo, cà rốt)
1.3.2. Một số loại bánh trên thế giới gần giống bánh bột lọc Việt Nam
Bánh bột lọc là món bánh dân dã, nổi tiếng của Việt Nam với 2 loại chính là bánh lọc trần và bánh lọc gói lá chuối. Tờ Business Insider đã chọn ra những món bánh ăn chơi hấp dẫn phải thử trên thế giới, trong đó có món bánh bột lọc của Việt Nam. Một số quốc gia trên thế giới cũng có món bánh đặc trưng của dân tộc mình, tương tự như bánh lọc của Việt Nam. Dưới đây là những món bánh “anh em” có thể bạn chưa biết:
- Bánh hoa cho giới quý tộc (Thái Lan): Thực chất, loại bánh này có phần nhân và vỏ gần như giống hệt bánh bột lọc của ta. Vì thế, nhiều người vẫn gọi loại bánh này là bánh lọc kiểu Thái. Tuy nhiên, nó có hình dạng bắt mắt, màu sắc rực rỡ hơn bánh lọc Việt Nam rất nhiều.
- Bánh bột lọc chén kiểu Đài Loan: Loại bánh này có nhân tương tự như bánh lọc thông thường của ta, nhưng được hấp trong chén. Khi dùng, người ta sẽ lấy bánh ra, chan thêm nước sốt lên trên.
- Bawan (Đài Loan): Vỏ bánh Bawan được làm từ bột ngô, bột khoai lang và bột gạo, nhân bánh gồm thịt lợn, măng và nấm. Bánh có thể được hấp chín hoặc sau khi hấp chín thì đem rán giòn. Loại bánh này cũng được bày bán rất nhiều ở các chợ vỉa hè của Đài Loan.
- Há cảo (Trung Quốc): Loại bánh này có lớp vỏ ngoài bằng bột lọc, bên trong là nhân thịt lợn, tôm và bắp cải với nước dùng ngọt ngào, đậm đà bên trong khiến thực khách có thể ăn mãi mà không thấy chán.
- Pierogis (Ba Lan): Có nhiều nét gần giống với bánh bột lọc của Việt Nam, món bánh Pierogis rất đa dạng trong cách chế biến nhân: từ khoai tây nghiền, phô mai, hành phi hay nấm, thịt và cải bó xôi.
- Gnocchi (Italy): Loại bánh này có nhân được làm từ khoai tây nấu chín, sau đó cho thêm sốt, thịt và rau lên phía trên.
- Gyoza (Nhật Bản): Người ta vẫn thường gọi loại bánh này là “há cảo Nhật Bản”. Bánh Gyoza có nhân làm bằng thịt lợn, bắp cải, hành, cà rốt, vỏ bọc ngoài là 1 lớp bột màu nâu thơm ngon.
- Khinkali (Georgia): Bánh có nhân bên trong làm từ thịt lợn và thịt bò được cho vào vỏ lúc còn sống. Khi chín, nhân bánh sẽ tiết ra nước rất ngọt và đậm đà. Bánh Khinkali thường được dùng kèm với hạt tiêu đen.
- Pelmeni (Nga): Với phần nhân được làm từ các loại thịt như gà tây, thịt lợn cùng với nấm hoặc phô mai, những chiếc bánh Pelmeni nhỏ xinh thật vừa miệng các du khách. Loại bánh này rất được ưa chuộng vào các dịp giáng sinh.
- Mandu (Hàn Quốc): Đặc trưng của loại bánh này là có nhân được làm từ kim chi. Vì thế, Mandu có mùi vị hết sức đặc biệt, không lẫn vào đâu được
- Mono (Nepal hoặc Tây Tạng): Loại bánh này có nhân làm từ thịt xay kết hợp với các loại rau như cải bắp, cải bó xôi hay hành tươi. Đây là món ăn mà bạn không thể nào bỏ qua khi đặt chân tới Nepal hoặc Tây Tạng đấy nhé!
2. Cách làm nước mắm bánh bột lọc ngon chuẩn vị
Món bánh bột lọc bao giờ cũng đi kèm với chén nước mắm chua ngọt đặc trưng. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách làm nước mắm ăn kèm đúng chuẩn, có thể hài hòa được các vị mặn, ngọt, chua, cay. Hướng dẫn chi tiết về cách làm nước mắm bánh ăn bánh lọc của Webnauan.vn sẽ giúp các bạn có được công thức ngon đúng điệu!
2.1. Cách làm nước mắm bánh bột lọc với ớt cắt
2.1.1. Nguyên liệu
- 2 trái ớt tươi
- 1 trái chanh
- 5 muỗng nước mắm ngon
- 4 muỗng đường cát
- 6 muỗng nước sôi để nguội
2.1.2. Các bước chế biến
Bước 1: Ớt cắt bỏ cuống, thái những lát mỏng trong chén. Chanh nên chọn những quả già để mùi vị được thơm, vắt lấy nước cốt.
Bước 2: Cho lần lượt 5 muỗng nước mắm ngon, 4 muỗng đường, 6 muỗng nước lọc vào nồi, đun sôi trên bếp với lửa vừa. Lưu ý là các bạn nên khuấy đều tay để hỗn hợp hòa quyện, đường tan hết, không bị đọng hay cháy khét. Sau khi xong, tắt bếp, để nguội.
Bước 3: hỗn hợp nước mắm đã nguội hẳn thì cho vào nồi 2 muỗng nước cốt chanh và ớt lát, tiếp tục khuấy đều tay rồi rót ra chén. Thế là bạn đã có một chén nước mắm chấm bánh bột lọc ngon tuyệt rồi đấy.
2.2. Cách làm nước mắm bánh bột lọc với ớt giã
2.2.1. Nguyên liệu
- 6 muỗng nước lọc
- 5 muỗng nước mắm
- 4 muỗng đường
- 1 trái chanh
- 3 trái ớt
- 3 tép tỏi
2.2.2. Cách bước thực hiện
Bước 1: Ớt đem rửa sạch, cắt bỏ cuống. Tỏi bóc lớp vỏ ngoài, rửa sạch. Sau đó, bạn cho tỏi và ớt vào trong cối, giã nhuyễn.
Bước 2: Chanh mua về (nên chọn quả già, nhiều nước) đem lăn qua lăn lại vài vòng rồi cắt đôi quả chanh ra, vắt lấy nước cốt (khoảng 1 muỗng).
Bước 3: Cho 5 muỗng nước mắm, 6 muỗng nước lọc, 4 muỗng đường và 1 muỗng nước cốt chanh vào chén, rồi khuấy đều đến khi đường tan hết. Tiếp theo, bạn cho tỏi và ớt đã được giã nhuyễn ở trên vào chén, dùng muỗng khuấy đều thêm lần nữa. Chén nước mắm có màu sắc đẹp mắt, mùi vị vô cùng hấp dẫn.
2.3. Cách làm nước mắm bánh bột lọc với nước tôm
2.3.1. Nguyên liệu
- 200g tôm đất
- 2 trái ớt tươi
- 1 trái chanh
- 4 muỗng đường
- 3 muỗng nước mắm
- 6 muỗng nước lọc
2.3.2. Cách bước thực hiện
Bước 1: Tôm đất sau khi đã rửa sạch, lột lấy lớp vỏ ngoài thì rửa lại với nước thêm lần nữa. Tiếp theo, bạn cho lớp vỏ tôm đã rửa sạch cùng với 6 muỗng nước lọc vào nồi, đun sôi trên bếp rong vòng khoảng 3 phút. Sau đó, bạn dùng rây lọc lấy phần nước, bỏ phần lợn cợn.
Bước 2: Ớt sau khi rửa sạch bỏ cuống thì cắt thành từng lát mỏng. Chanh cắt đôi, vắt lấy phần nước cốt. Tất cả các nguyên liệu này để riêng sang 1 bên.
Bước 3: Bạn từ từ cho 3 muỗng nước mắm, 6 muỗng nước luộc vỏ tôm, 2 muỗng nước lọc, 4 muỗng đường, 1 muỗng nước cốt chanh và ớt thái mỏng vào chén, rồi khuấy đều hỗn hợp lên cho đến khi đường tan hết. Như vậy là bạn đã có một chén nước mắm được pha từ nước vỏ tôm dùng để chấm bánh lọc hoàn hảo rồi.
Bánh bột lọc là món bánh khoái khẩu của biết bao người bởi hương vị thơm ngon, hấp dẫn. Nhưng cách làm loại bánh này lại rất đơn giản và ít tốn kém, kết hợp với cách làm nước mắm ăn kèm đúng chuẩn, các bạn sẽ tạo ra hương vị tuyệt vời nhất cho món bánh dân dã này. Hãy bắt tay ngay vào bếp để cùng trổ tài làm nên những chiếc bánh bột lọc vừa dẻo dẻo, dai dai lại vừa giòn ngọt, mặn mà không lẫn vào đâu được này nhé!
Tiên Phạm tổng hợp